మధ్యప్రదేశ్‌లోని దేవాస్ నగరం తులజా భవాని, చాముండ మాత ఆలయాలకు ప్రసిద్ధి పొందింది. ఈ నగరంలోని చిన్న పర్వతంపై ఈ రెండు ఆలయాలు వెలిశాయి. ఈ దేవతలు పెద్దమ్మవారు, చిన్నమ్మవారు అనే పేర్లతో ప్రసిద్ధులయ్యారు. ఈ ఇద్దరు దేవతలూ అక్కచెల్లెళ్లని ఈ ఆలయం పూజారి చెప్పారు. ఒకసారి ఈ ఇద్దరిమధ్య గొడవ జరిగింది. ఈ గొడవ ఫలితంగా పెద్దమ్మవారు ఆలయం వదలి చిన్నమ్మవారు వెలిసి ఉన్న కొండకు మరోవైపుకు వెళ్లిపోయింది.
ఈ పరిస్థితి గమనించిన హనుమంతుడు మరియు భైరవుడు ఈ ఇద్దరు దేవతలను ఈ స్థలం వదిలి పోవద్దని కోరారు. అప్పటికే పెద్దమ్మవారి శరీరంలో సగభాగం నేలలో కూరుకుపోయింది. ఇలా చిట్ట చివరలో వారు ఏ స్థితిలో ఉన్నారో అదే స్థితిలో వారి విగ్రహాలు ఈ నాటికీ కనిపిస్తుంటాయి.
చాలాకాలంగా సాగుతున్న విశ్వాసం ప్రకారం ఈ విగ్రహాలు స్వయం భూ విగ్రహాలు అని జనం నమ్ముతున్నారు. స్వచ్ఛమైన హృదయంతో ప్రార్థిస్తే అలాంటి వారి కోరికలు ఇక్కడ నెరవేరుతాయని ప్రజల విశ్వాసం. చరిత్ర ప్రకారం దేవాస్ నగరాన్ని ఏకకాలంలో రెండు రాజవంశాలు పాలించాయి. ఒకటి హోల్కర్ రాజవంశం రెండ ు
File
FILE
పన్వార్ రాజవంశం. తులజా భవాని హోల్కర్ రాజవంశాన్ని రక్షించే దేవత కాగా, చాముండా దేవి పన్వార్ రాజవంశాన్ని సంరక్షించే దేవత.
ఈ ఆలయాన్ని దర్శించే భక్తులు భైరవదేవుడిని కూడా పూజిస్తారు. ఎందుకంటే భైరవుడికి మొక్కుకోకుంటే ఆలయంలో పూజ పూర్తయినట్లు కాదని నమ్మకం. నవరాత్రుల్లో ఈ ఆలయాన్ని భారీ సంఖ్యలో భక్తులు సందర్శిస్తారు. ఆ రోజుల్లో ప్రత్యేక ప్రార్ధనలు నిర్వహిస్తారు.
ఈ ఆలయానికి చేరుకోవడం ఎలా...
విమానమార్గం - సమీప విమానాశ్రయం ఇండోర్-35 కిలోమీటర్లు-లో ఉంది.
రోడ్డుమార్గం - ఈ ఆలయం ఆగ్రా-ముంబై ఎన్‌హెచ్3లో ఉంది. ఇండోర్, ఉజ్జయిని పట్టణాలకు 35 కి.మీ దూరంలో ఉంది.
రైలుమార్గం - ఇది ఇండోర్-ఉజ్జయిని బ్రాడ్ గేజ్ లైన్‌లో ఉంది.