డిసెంబర్ 1 ప్రపంచ ఎయిడ్స్ డే. ప్రపంచ హెచ్ఐవి మహమ్మారి ఇంకా ముగియలేదు. 2024 చివరి నాటికి సుమారు 4 కోట్ల మంది HIVతో నివసిస్తున్నారని అంచనా. వీరిలో 65% మంది ఆఫ్రికన్ దేశాల్లోనే వున్నారు. 2024లో 6,30,000 మంది HIV సంబంధిత కారణాల వల్ల మరణించారని, కొత్తగా 13 లక్షల మందికి ఎయిడ్స్ సోకిందని ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ గణాంకాలు చెబుతున్నాయి. తెలుగు రాష్ట్రాల విషయానికి వస్తే... తెలంగాణలోని కరీంనగర్ జిల్లాలో ఆందోళనకరంగా నెలకి 200 మందికి ఎయిడ్స్ వ్యాధిగ్రస్తులకు మారుతున్నారు. మరోవైపు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రం ఎయిడ్స్ నియంత్రణలో అగ్రస్థానంలో వుంది. 2015లో 2.3 శాతం వుండగా 2024 చివరి నాటికి అది 0.2గా వున్నది. 2024లో HIVతో నివసిస్తున్న ప్రజలందరిలో, 87% మందికి వారి స్థితి తెలుసు. 77% మంది యాంటీరెట్రోవైరల్ థెరపీని పొందుతున్నారు.
HIV సంక్రమణకు చికిత్స లేదు. అయితే, అవకాశవాద ఇన్ఫెక్షన్లతో సహా సమర్థవంతమైన HIV నివారణ, రోగ నిర్ధారణ, చికిత్స, సంరక్షణ అందుబాటులోకి రావడంతో, HIV సంక్రమణ నిర్వహించదగిన దీర్ఘకాలిక ఆరోగ్య పరిస్థితిగా మారింది. HIVతో నివసించే వ్యక్తులు దీర్ఘకాలం మరియు ఆరోగ్యకరమైన జీవితాలను గడపడానికి వీలుంది.
HIV అంటే ఏమిటి?
హ్యూమన్ ఇమ్యునో డెఫిషియెన్సీ వైరస్ (HIV) అనేది శరీరం యొక్క రోగనిరోధక వ్యవస్థపై దాడి చేసే వైరస్. అక్వైర్డ్ ఇమ్యునో డెఫిషియెన్సీ సిండ్రోమ్ (AIDS) సంక్రమణ యొక్క అత్యంత అధునాతన దశలో సంభవిస్తుంది. HIV శరీరంలోని తెల్ల రక్త కణాలను లక్ష్యంగా చేసుకుంటుంది, రోగనిరోధక వ్యవస్థను బలహీనపరుస్తుంది. ఇది క్షయ, ఇన్ఫెక్షన్లు, కొన్ని క్యాన్సర్ల వంటి వ్యాధులతో అనారోగ్యానికి గురికావడాన్ని సులభతరం చేస్తుంది.
HIV సోకిన వ్యక్తి యొక్క రక్తం, తల్లి పాలు, వీర్యం, యోని ద్రవాలు వంటి శరీర ద్రవాల నుండి వ్యాపిస్తుంది. ఇది ముద్దులు, కౌగిలింతలు లేదా ఆహారాన్ని పంచుకోవడం ద్వారా వ్యాపించదు. HIVని యాంటీరెట్రోవైరల్ థెరపీ(ART)తో నివారించవచ్చు, చికిత్స చేయవచ్చు. చికిత్స చేయని HIV తరచుగా చాలా సంవత్సరాల తర్వాత AIDSగా అభివృద్ధి చెందుతుంది.
ఎయిడ్స్ లక్షణాలు
సంక్రమణ దశను బట్టి HIV సంకేతాలు, లక్షణాలు మారుతూ ఉంటాయి. ఒక వ్యక్తికి సోకిన తర్వాత మొదటి కొన్ని నెలల్లో HIV మరింత సులభంగా వ్యాపిస్తుంది, కానీ చాలామందికి వారి స్థితి గురించి తరువాతి దశల వరకు తెలియదు. సోకిన తర్వాత మొదటి కొన్ని వారాల్లో లక్షణాలు అనుభవించకపోవచ్చు. ఇతరులకు ఇన్ఫ్లుఎంజా లాంటి అనారోగ్యం ఉండవచ్చు, వీటిలో ఈ క్రింది లక్షణాలు కనిపించవచ్చు.
జ్వరం
తలనొప్పి
శరీరంపై దద్దుర్లు
గొంతు నొప్పి.
ఈ ఇన్ఫెక్షన్ రోగనిరోధక శక్తిని క్రమంగా బలహీనపరుస్తుంది. ఇది ఇతర సంకేతాలు, లక్షణాలకు కారణమవుతుంది.
వాపు శోషరస కణుపులు
బరువు తగ్గడం
జ్వరం
విరేచనాలు
దగ్గు
చికిత్స లేకుండా, HIV సంక్రమణతో నివసించే వ్యక్తులకు ఈ క్రింద తెలుపబడిన తీవ్రమైన అనారోగ్యాలు కూడా చుట్టముట్టవచ్చు.
క్షయవ్యాధి (TB)
క్రిప్టోకోకల్ మెనింజైటిస్
తీవ్రమైన బాక్టీరియల్ ఇన్ఫెక్షన్లు
లింఫోమాస్, కపోసిస్ సార్కోమా వంటి క్యాన్సర్లు.
హెపటైటిస్ C, హెపటైటిస్ B మరియు mpox వంటి ఇతర ఇన్ఫెక్షన్లను HIV మరింత దిగజార్చుతుంది.
వ్యాధి ఎలా సంక్రమిస్తుంది?
HIVతో నివసించే వ్యక్తుల నుండి రక్తం, తల్లి పాలు, వీర్యం, యోని స్రావాలు వంటి శరీర ద్రవాల మార్పిడి ద్వారా HIV వ్యాపిస్తుంది. గర్భధారణ సమయంలో, ప్రసవ సమయంలో కూడా HIV బిడ్డకు సంక్రమించవచ్చు. ముద్దు పెట్టుకోవడం, కౌగిలించుకోవడం, కరచాలనం చేయడం లేదా వ్యక్తిగత వస్తువులు, ఆహారం లేదా నీటిని పంచుకోవడం వంటి సాధారణ రోజువారీ సంబంధాల ద్వారా ప్రజలు HIV బారిన పడలేరు. ART తీసుకుంటున్న, గుర్తించలేని వైరల్ లోడ్ ఉన్న HIVతో నివసించే వ్యక్తులు వారి లైంగిక భాగస్వాములకు HIVని ప్రసారం చేయరు.
ప్రమాద కారకాలు
HIV సంక్రమించే ప్రమాదాన్ని పెంచే ప్రవర్తనలు- పరిస్థితులు:
కండోమ్ లేకుండా ఆసన లేదా యోని శృంగారం కలిగి ఉండటం;
సిఫిలిస్, హెర్పెస్, క్లామిడియా, గోనోరియా, బాక్టీరియల్ వాజినోసిస్ వంటి మరొక లైంగిక సంక్రమణ సంక్రమణ కలిగి ఉండటం;
లైంగిక ప్రవర్తన సందర్భంలో మద్యం లేదా మాదకద్రవ్యాల హానికరమైన ఉపయోగం;
కలుషితమైన సూదులు, సిరంజిలు మరియు ఇతర ఇంజెక్షన్ పరికరాలు లేదా మందులను ఇంజెక్ట్ చేసేటప్పుడు ఔషధ పరిష్కారాలను పంచుకోవడం;
అసురక్షిత ఇంజెక్షన్లు, రక్త మార్పిడి లేదా కణజాల మార్పిడిని స్వీకరించడం;
శుభ్రం కాని కోత లేదా కుట్లు ఉండే వైద్య విధానాలు; లేదా ప్రమాదవశాత్తు గాయాలు, ఆరోగ్య కార్యకర్తలతో సహా.
