కాశ్మీర్‌లో 37 సంవత్సరాలుగా ఉగ్రవాదులు చెదురుమదురు కాల్పులతో పాటు వందలమంది ప్రాణాలు తీసారు. ఐతే ఈ ఉగ్రవాద జ్వాలను కేవలం ముగ్గురు మాత్రమే ఆర్పగలరు. దీన్ని మీరు నమ్మలేరు. కానీ కాశ్మీర్‌లో ఉగ్రవాద వ్యాప్తికి కారణమైన ముగ్గురు ఉగ్రవాద కమాండర్లను అరెస్టు చేయడం ద్వారా మాత్రమే కాశ్మీర్‌లో ఉగ్రవాద జ్వాలలను చల్లార్చగలమనేది నిజం. ఈ ముగ్గురు కమాండర్లు నేడు పాకిస్తాన్‌లో ఉన్నారు, వారి పేర్లు భారతదేశం అనేకసార్లు పాకిస్తాన్‌కు అందజేసిన జాబితాలో అగ్రస్థానంలో ఉన్నాయి.
ఈ ముగ్గురు ఉగ్రవాద కమాండర్లలో జైషే మహ్మద్ సుప్రీం నాయకుడు మౌలానా మసూద్ అజార్ కూడా ఉన్నాడు. లష్కరే తోయిబాను నడుపుతున్న హఫీజ్ ముహమ్మద్ సయీద్, హిజ్బుల్ ముజాహిదీన్ సుప్రీం కమాండర్ సయ్యద్ సలావుద్దీన్. ఈ ముగ్గురి గురించి ఒక షాకింగ్ వాస్తవం ఏమిటంటే, పాకిస్తాన్ ఈ ముగ్గురిని భారత ప్రభుత్వానికి అప్పగిస్తే, కాశ్మీర్‌లో ఉగ్రవాదం పూర్తిగా కాకపోయినా, 90 శాతం అంతమవుతుందని జమ్మూ కాశ్మీర్ పోలీసులు విశ్వసిస్తున్నారు.
అయితే, భారత ప్రభుత్వం పాకిస్తాన్‌కు అందజేసిన ఉగ్రవాదుల జాబితాలో, ఈ జాబితాలో పేర్లు ఉన్న ముగ్గురూ కాశ్మీర్‌లో ఉగ్రవాదానికి బాధ్యులే. ప్రస్తుతం, కాశ్మీర్‌లో వ్యాపించిన ఉగ్రవాదానికి ప్రత్యక్షంగా, పరోక్షంగా కారణమైన ఈ ముగ్గురిని పాకిస్తాన్ భారతదేశానికి అప్పగించే రోజు కోసం కాశ్మీర్ పోలీసులు కూడా వేచి చూస్తున్నారు. లష్కరే తోయిబా చీఫ్ హఫీజ్ ముహమ్మద్ సయీద్ ఎప్పుడూ కాశ్మీర్‌కు రాలేదనేది వేరే విషయం, కానీ కాశ్మీర్‌లో ఉగ్రవాదం వ్యాప్తి చెందడానికి అతనే బాధ్యుడని కాశ్మీర్ పోలీసులు చెబుతున్నారు.
కానీ జైషే మహ్మద్‌కు చెందిన మౌలానా మసూద్ అజార్, హిజ్బుల్ ముజాహిదీన్‌కు చెందిన సయ్యద్ సలావుద్దీన్‌లను కాశ్మీర్‌లో జరిగిన ఉగ్రవాద సంఘటనలకు ప్రత్యక్షంగా బాధ్యులుగా పరిగణించవచ్చు. వారిలో, సయ్యద్ సలావుద్దీన్ కూడా కాశ్మీర్ పౌరుడు, అతను 1987 వివాదాస్పద అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో పాల్గొన్నాడు. ఎన్నికల దుర్వినియోగాలకు వ్యతిరేకంగా నిరసనగా ఆయుధాలు చేపట్టాడు. మాస్టర్ అహ్సాన్ దార్‌ను పోలీసులు అరెస్టు చేసినప్పుడు సయ్యద్ సలావుద్దీన్ స్వయంగా హిజ్బుల్ ముజాహిదీన్ సుప్రీం కమాండర్ అయ్యాడు. సుప్రీం కమాండర్ అయిన తర్వాత అతడు పాకిస్తాన్ ఆక్రమిత కాశ్మీర్‌కు వెళ్ళాడు.
కాశ్మీర్ లోయలో ఈ ముగ్గురు ఉగ్రవాద కమాండర్లపై అనేక కేసులు నమోదయ్యాయి. చాలా సందర్భాలలో అతని ప్రమేయం ప్రత్యక్షంగా చూపబడింది. చాలా సందర్భాలలో అది పరోక్షంగా ఉంటుంది. కాశ్మీర్ పోలీస్ డైరెక్టర్ జనరల్ ప్రకారం, ఈ మూడు సంస్థల ముగ్గురు కమాండర్లు కాశ్మీర్‌లో ఉగ్రవాదం వ్యాప్తి చెందడానికి పూర్తిగా బాధ్యులు. నేడు ఈ మూడు గ్రూపులు మాత్రమే కాశ్మీర్‌లో చురుకుగా ఉన్నాయి, మిగిలినవి తుడిచిపెట్టుకుపోయాయి.
కాశ్మీర్‌లో ఈ నాయకులపై నమోదైన కేసుల్లో, జమ్మూ కాశ్మీర్ విద్యుత్ మంత్రి గులాం హసన్ భట్ హత్యకు సయ్యద్ సలావుద్దీన్‌పై ఒక కేసు ఉంది, ఆయన ల్యాండ్‌మైన్ పేలుడులో మరణించారు. అక్టోబర్ 1న కాశ్మీర్ అసెంబ్లీ వెలుపల మానవ బాంబు, ఆత్మాహుతి దాడికి బాధ్యత వహించినందుకు జైష్-ఎ-మొహమ్మద్ అధినేత మౌలానా మసూద్ అజార్‌పై పోలీసు ఫైళ్లలో కేసు నమోదైంది, ఈ దాడిలో 46 మంది మరణించారు.
ముగ్గురు ఉగ్రవాద కమాండర్ల అప్పగింత ఉగ్రవాదుల మరణానికి ఎలా దారితీస్తుందనే ప్రశ్నకు సమాధానంగా, ఒక సీనియర్ పోలీసు అధికారి ఇలా అభిప్రాయపడ్డారు: 'ఉగ్రవాదులకు, నాయకుడు ఒక బలం మరియు నాయకుడి మరణం వారి మనోధైర్యాన్ని విచ్ఛిన్నం చేస్తుంది. పాకిస్తాన్ ఈ ముగ్గురు కమాండర్లను భారతదేశానికి అప్పగిస్తే కాశ్మీర్‌లో చురుకుగా ఉన్న ఉగ్రవాదులకు కూడా అదే జరగవచ్చు.
